Nghề truyền thống đan đát xã Đề Gi

Làng nghề đan đát Phú Hiệp và Làng nghề đan đát Trung Chánh có từ lâu đời và hiện đang tồn tại, phát triển. hai thôn này được coi là cái nôi của nghề đan đát, đây là một nghề bản địa với nguyên liệu sẵn có ở địa phương để làm ra các sản phẩm quen thuộc như: Thúng, nong, nia, rổ, sàn, dừng. Đặc biệt, một số người có tay nghề cao còn tạo ra các sản phẩm cao cấp như: Lồng sen, cơi trầu, xiểng đám cưới... Từ những vật dụng thiết yếu trong đời sống như thúng, nong, nia đến các sản phẩm tinh xảo phục vụ lễ hội như cơi trầu, xiểng đám cưới, lồng sen… tất cả đều mang đậm dấu ấn bàn tay người thợ làng nghề này.         

Thôn Trung Chánh hiện có 780 hộ với 3.311nhân khẩu. Trong đó, số hộ dân có người tham gia làm nghề là 260 hộ với 590 lao động có độ tuổi dao động từ 40 đến 70 tuổi, chủ yếu là trung niên, người già. Thôn Phú Hiệp có 390 hộ dân thì có đến 180 hộ trong thôn tham gia nghề đan đát, tương đương gần một nửa dân số. Tổng số lao động làm nghề lên đến 280 người, trong đó có 50% lao động chuyên còn lại là lao động thời vụ, tạo thu nhập bình quân 1,3 triệu đồng/người/tháng. Tuy số tiền thu nhập không lớn nhưng đều đặn, bền vững và mang tính cộng đồng cao.

Theo lời giới thiệu của anh Võ Trường Nam, trưởng thôn Trung Chánh chúng tôi đến nhà bà Nguyễn Thị Nhàn (51 tuổi) ở thôn Trung Chánh, tiếp và trò chuyện với chúng tôi, bà Nhàn khẳng định rằng Gia đình bà đã trải qua 3 đời làm nghề đan đát. Nghề này hiện chủ yếu là người già, người trung niên thực hành truyền nghề, lớp thanh niên không còn mặn mà với nghề bởi thu nhập thấp và công việc vất vả. Các sản phẩm nghệ nhân làng nghề tạo ra chủ yếu phục vụ cho lao động sản xuất và sinh hoạt đời sống hàng ngày của người dân nông thôn như Thúng dùng làm vật dụng đong, chứa các sản phẩm nông nghiệp; nong dùng để phơi lúa, ngô, khoai; nia dùng để rê, vót, phân loại sản phẩm; rổ dùng đựng rau; sàn, dừng dùng để sàn lọc, phân loại sản phẩm. Ngoài ra, các sản phẩm từ nghề đan đát còn được sử dụng làm công cụ phục vụ cho các buổi văn hóa văn nghệ như: Múa hát, lễ hội đình, chùa, viết câu đối, vẽ mặt nạ, đạo cụ múa.

Chia tay bà Nhàn, chúng tôi đến nhà bà Ngô Thị Thu Hà (65 tuổi) ở thôn Phú Hiệp, cũng như bao gia đình khác ở đây, gia đình bà theo nghề đan đát qua nhiều thế hệ, mặc dù nghề này thu nhập không cao nhưng có thuận lợi là bà con tận dụng lúc nông nhàn, từ trẻ em đến phụ nữ, người già đều làm được. Hơn nữa nghề này không đòi hỏi vốn nhiều, nguyên liệu sẵn có tại địa phương, quy trình sản xuất đơn giản. Những sản phẩm làm ra rất gần gũi, bình dị trong đời sống hàng ngày của người dân

Theo ông Nguyễn Công Định, Trưởng thôn Phú Hiệp, thì: Làng nghề truyền thống đan đát Phú Hiệp tạo ra những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa đại diện vùng miền và thể hiện tính đặc trưng riêng của người dân Phú Hiệp. Những sản phẩm tạo ra thể hiện đời sống văn hóa lễ hội truyền thống, sinh hoạt cộng đồng góp phần tạo diện mạo, bản sắc riêng của địa phương. Để quảng bá và giới thiệu các sản phẩm làng nghề, địa phương đầu tư xây dựng Nhà trưng bày sản phẩm Làng nghề đan đát Phú Hiệp để trưng bày các sản phẩm độc đáo, quen thuộc truyền thống của làng nghề, nhằm tạo nét riêng biệt phục vụ khách du lịch tham quan và người dân địa phương được thưởng lãm những sản phẩm mang bản sắc văn hóa nơi đây.

Sản phẩm đan đát của làng nghề truyền thống Phú Hiệp, Trung Chánh làm ra không chỉ phục vụ tại địa phương mà còn được đưa đi tiêu thụ ở nhiều vùng khác nhau trên cả nước. Ngoài ra, với tay nghề hiện có, hộ dân còn làm thêm nghề đan đát ghế nhựa và cho thu nhập thêm lúc nông nhàn 120.000 đồng/người/ngày. Vốn cho hoạt động nghề truyền thống rất thấp, chủ yếu sử dụng nguyên liệu hiện có tại địa phương; công nghệ đang áp dụng làm nghề chủ yếu là làm nghề thủ công.

Ông Trịnh Minh Bình, Phó chủ tịch UBND xã Đề Gi cho biết: “Thời gian tới, địa phương tiếp tục duy trì và phát triển hai làng nghề này, nâng cao chất lượng, đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm. Ngoài ra, với lợi thế tay nghề hiện có, người dân chủ động liên hệ với các doanh nghiệp đan bàn, ghế nhựa công nghiệp tạo thêm thu nhập lúc nông nhàn”./.